Λίγες μέρες πριν την παρουσίαση του βιβλίου της, την Παρασκευή 20 Δεκεμβρίου, η Αρχιτέκτονας Μαρία Λιάπη μιλά στον ΕΥΡΙΠΟ 90 fm και στη δημοσιογράφο Έφη Ντίνη για την εκπόνηση του εγχειρήματος, ενός βιβλίου που αποτελεί τη μοναδική ιστορική-μνημειακή και αρχιτεκτονική μαρτυρία, για τον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου στο Αυλωνάρι και φέρει τον τίτλο «Ο Ναός του Αγίου Δημητρίου στα Χάνια Αυλωναρίου».

Όπως αναφέρει η κα Λιάπη μετά από προτροπή του Μητροπολίτη Καρυστίας κ.κ. Σεραφείμ ο οποίος γνώριζε μία σύντομη έρευνα που είχε κάνει η ίδια το 2012 και είχε συγκεντρώσει κάποια στοιχεία για το Ναό. Στη συνέχεια όπως αναφέρει η ίδια ακολούθησαν κάποιες ομιλίες και ξεναγήσεις και μετά ήρθε η ανάθεση από το Μητροπολίτη, για να πραγματοποιήσει τη μελέτη που είναι πλέον αποτυπωμένη στο βιβλίο της που φέρει τίτλο «» και το οποίο σε μια τιμητική εκδήλωση το από Μητροπολίτη Καρυστίας και Σκύρου κ.κ. Σεραφείμ. την Κυριακή 29 Δεκεμβρίου στις 5:30 το απόγευμα, στο Λύκειο Αυλωναρίου.

«Το βιβλίο αποσκοπεί στο να γνωρίσουμε το μνημείο. Στη διάσωση όσων έχουν απομείνει από αυτό το μνημείο, γιατί οι τοιχογραφίες-αγιογραφίες του έχουν υποστεί μεγάλη ζημιά » είπε η κα Λιάπη και συνέχισε: «Εμένα, απώτερος σκοπός μου είναι να μάθει ο κόσμος, η τοπική κοινωνία τη σημασία των βυζαντινών μνημείων. Επειδή έχω πραγματοποιήσει και κάποιες ξεναγήσεις με τους καθηγητές πανεπιστημίου στο οποίο φοιτούσα, σε μία από τις ξεναγήσεις έτυχε να συναντήσω μία κυρία η οποία πήγε να καθαρίσει με άζαξ και χλωρίνη τις τοιχογραφίες του Ναού. Αυτό ήταν ένα μεγάλο σοκ. Ουσιαστικά, τοπική κοινωνία έχει αγάπη για το Ναό αλλά το βλέπει ακόμα σαν ένα θρησκευτικό μνημείο. Δε γνωρίζει τη μεγάλη αξία, το βάθος στην πορεία του χρόνου και τη μοναδικότητα».

Η σημασία αυτού του βιβλίου που όπως προαναφέραμε έχει μεγάλη σημασία και αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο για το Ναό, γιατί η έρευνα για το Ναό του Αγίου Δημητρίου ήταν αρκετά δύσκολη καθώς δεν υπήρχαν πληροφορίες από κάπου αλλού, ούτε σχετική βιβλιογραφία που να αναφέρεται σε αυτό το βυζαντινό, εκκλησιαστικό μνημείο.

Κάτι που επιβεβαιώνει η κα Λιάπη στη συνέντευξη της. «Για το συγκεκριμένο Ναό, δεν υπήρχε συγκεκριμένη μελέτη. Υπήρχαν απλά κάποιες μικρές αναφορές. Αυτό συμβαίνει και με άλλους Ναούς. Επίσης μεγάλης αξίας, αλλά μικρότερου μεγέθους. Ο Άγιος Δημήτριος ήταν Επισκοπικός Ναός, ‘έχει μακραίωνη πορεία στο χρόνο, ενώ τα άλλα μικρά βυζαντινά εκκλησάκια είναι πιο ταπεινά. Χτίστηκαν αρχές του 14^ου αιώνα. Ο Άγιος Δημήτριος είναι τρισυπόστατος Ναός. Έχουμε τρεις τιμώμενους Αγίους.

Τον Άγιο Δημήτριο, την Αγία Θέκλα και τον Άγιο Ελευθέριο. Ουσιαστικά όμως, εξ αρχής ο Ναός ήταν κατασκευασμένος για να αφιερωθεί στον Άγιο Δημήτριο. Γιατί υπάρχει και μία μικρή αφιερωματική επιγραφή στο Ιερό. Παρόλα αυτά πέρασε από διάφορες φάσεις. Οι Βυζαντινοί Ναοί δεν ήταν στάσιμα ποτέ μνημεία. Ήταν μέρος της κοινωνίας. Όταν για παράδειγμα, η τοπική κοινωνία μεγάλωνε έπρεπε να μεγαλώσουν και το Ναό. Όταν αυξάνονταν οι ανάγκες της, γκρέμιζαν το Κεντρικό σημείο. Κράτησαν το Ιερό και τον τρούλο του Νάρθηκα και έχτισαν κάτι μεγαλύτερο κλίτος. Στην πορεία πρόσθεσαν το Βόρειο κλίτος και το Νότιο κλίτος».

Η κα Λιάπη αναφέρθηκε και στη συντήρηση των αγιογραφιών που έχουν υποστεί διάβρωση στο πέρασμα των χρόνων. Η κα Λιάπη αναφορικά με αυτό επισημαίνει:

«Πρόταση για το συγκεκριμένο Ναό δεν υπάρχει γιατί η πρόταση αποτελεί μία διεπιστημονική μελέτη. Είναι πολυπρισματική η προσέγγιση. Απαιτεί να εργαστούν πολλές ειδικότητες. Γι’ αυτό και αναφέρω στον τίτλο του βιβλίου μου, μία πρώτη προσέγγιση» είπε η κα Λιάπη δίνοντας μας στη συνέχεια μία πρώτη γεύση από την παρουσίαση του βιβλίου της περιγράφοντας μας τι περιέχει.

«Εγώ αναφέρω τις ζημιές. Έτσι κι αλλιώς φωτογραφικά καταγράφω κάθε τοιχογραφία και πολλές από αυτές που λείπουν. Κάνω υποθέσεις για το τι θα μπορούσαν να έχουν. Γιατί όπως φαίνεται ο ζωγράφος που είχε ζωγραφίσει τον Άγιο Δημήτριο, έχει ζωγραφίσει και δύο με τρία άλλα μνημεία στην περιοχή μας. Είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου στον Οξύλιθο και ο Άγιος Δημήτριος στο Μακρυχώρι. Πιθανολογείται και η Αγία Θέκλα».

Η Συλλογή των στοιχείων ξεκίνησε το 2012 αλλά η συγγραφή του ολοκληρώθηκε μέσα σε ένα χρόνο 2017-2018. Τέλος, η κα Λιάπη επισημαίνει:

«Μέσα στο βιβλίο πραγματοποιώ και μία σύγκριση και μία παράλληλη αποτύπωση και των υπολοίπων μνημείων που βρίσκονται πλησίον αυτού. Της Αγίας Θέκλης, της Κοίμησης στον Οξύλιθο, ο Άγιος Νικόλαος στον Πύργο, Άγιος Δημήτριος στο Μακρυχώρι, η Κοίμηση στο Αλιβέρι. Όποτε ουσιαστικά παραλληλίζω τοιχογραφίες και αρχιτεκτονική του Ναού του Αγίου Δημητρίου με των μικρότερων επαρχιακών Ναών.

ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΛΙΑΠΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗ ΝΤΙΝΗ