Είναι πολύ συγκινητικό, ανθρώπινα δυνατό να βλέπεις συνάνθρωπο σου που μέχρι πριν λίγο καιρό είχε χάσει την ελπίδα για ζωή λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας, να «ανασταίνεται» μέσα από μία ανώδυνη ιατρική διαδικασία και να ξαναγεννιέται, μέσα από εσένα. Γιατί εσύ αφιέρωσες 2 ώρες από το χρόνο σου για να του χαρίσεις τη ζωή.

Η βιολόγος του Συλλόγου «Όραμα Ελπίδας» Ιωάννα Βαρελά μιλά για όλη αυτή τη διαδικασία την Τρίτη 20 Νοεμβρίου στον ΕΥΡΙΠΟ 90fm, στην εκπομπή «τάδε έφη…» με στη δημοσιογράφο Έφη Ντίνη και λύνει τις απορίες για να μπορέσουμε όλο και περισσότεροι να γίνουμε εθελοντές δότες μυελού των οστών. Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη εξηγεί τη διαδικασία αλλά και τα συναίσθημα μετά από μία μεταμόσχευση…

Να μπορεί να συνεχίσει κάποιος να ζει μέσα από σένα, είναι ευλογία… Κάπως έτσι βλέπουν και όσοι έχουν γίνει δότες μυελού των οστών την προσπάθεια για ζωή που γίνεται από το Σύλλογο «Όραμα Ελπίδας».

Συνέντευξη στην Έφη Ντίνη

Αγαπάτε Εύβοια, αγαπάτε Κύμη, αγαπάτε Χαλκίδα και είστε ένας άνθρωπος που έχει πραγματικά αφοσιωθεί ψυχή και πνεύμα στο κομμάτι αυτό της εθελοντικής προσφοράς στο Σύλλογο «Όραμα Ελπίδας». Θέλω όμως να ξεκινήσουμε με την ευχάριστη είδηση που μου ανακοινώσατε το πρωί…

Πραγματικά είναι από τις αγαπημένες μας στιγμές όταν βρίσκεται κάποιος συμβατός δότης και τελικά δωρίζει μόσχευμα και χτες (19.11.18) φτάσαμε τους 35 συμβατούς εθελοντές δότες από το «Όραμα Ελπίδας».

Οπότε ήταν μια μεγάλη μέρα για μας, γιατί τελικά όταν ένας ασθενής καταφέρνει και βρίσκει συμβατό μόσχευμα χάρη σε έναν εθελοντή δότη για μας είναι μέρα γιορτής.

Είναι όντως μέρα γιορτής. Πραγματικά το έχω χαρεί από το πρωί που μου το είπατε είμαι και η ίδια εθελόντρια. Ακούει κάποιος: «Γίνε δότης μυελού των οστών». Και αναρωτιέται γιατί να ασχοληθεί με κάτι τέτοιο. Τι σημαίνει γίνομαι δότης μυελού των οστών; Και τι σημαίνει για έναν συνάνθρωπο μας ο οποίος αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα υγείας; Και πως αυτό μπορεί να χρειαστεί και σε μας;

Η αλήθεια είναι ότι κανείς δε ξέρει πόσο σημαντικό είναι. Μιλάμε για ασθενείς με σοβαρά αιματολογικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα η λευχαιμία. Που θα χρειαστεί να βρούνε ένα δότη να τους δώσει λίγο αίμα. Θα πρέπει ο δότης και ο λήπτης να είναι συμβατοί. Να ταιριάζουν.

Αντιμετωπίζονται μέσα από αυτή την κατάσταση πολύ σοβαρές ασθένειες. Και έχουμε σοβαρά θέματα και με παιδιά;

Ένα μεγάλο ποσοστό είναι παιδιά που πάσχουν από ένα σοβαρό αιματολογικό νόσημα. Εμείς στην ογκολογική μονάδα «Παίδων», φανταστείτε είναι 3 κλινικές με ογκολογικά νοσήματα και ο ένας όροφος είναι Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού των Οστών. Και δυστυχώς βλέπουμε ότι ανάγκες υπάρχουν. Υπάρχουν πολλά παιδιά αλλά και ενήλικες που τυχαίνει και νοσούν από λευχαιμία ή άλλο αιματολογικό νόσημα. Μπορεί να είναι κάποια νοσοπάρκεια. Και θα χρειαστούνε να κάνουνε σαν «θεραπεία σωτηρίας» πλέον μεταμόσχευση μυελού των οστών.

Πως γίνετε αυτή η διαδικασία; Λίγα χρόνια πριν υπήρχε ο φόβος ότι γίνεται κάτι σαν παρακέντηση στην σπονδυλική στήλη του δότη. Ότι είναι λίγο η διαδικασία πιο επίφοβη για κάποιους. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Σωστά;

Καταρχήν είναι μεγάλο λάθος που λένε σπονδυλική στήλη. Η σπονδυλική στήλη έχει νωτιαίο μυελό. Έχει νευρικά κύτταρα και πολλοί το μπερδεύουν με το μυελό των οστών που είναι αιμοποιητικά κύτταρα. Είναι αίμα.

Οπότε, γίνεται αυτή η παρερμηνεία του νωτιαίου μυελού στην σπονδυλική στήλη με το μυελό των οστών και νομίζουν όλοι ότι η παρακέντηση θα γίνει από τη σπονδυλική στήλη. Που είναι συνηθισμένο λάθος. Είναι και ο τρόπος παρακέντησης που δε θα γίνει όπως σας είπα στη σπονδυλική στήλη.

Αλλά θα γίνει χαμηλά, στην περιοχή της λεκάνης. Αυτό γίνεται με νάρκωση και η διαδικασία διαρκεί μία ώρα. Ο δότης δεν αισθάνεται τίποτα παρά μόνο μία ενόχληση μετά η οποία περνά.

Είναι επίπονο όλο αυτό; Υπάρχει περίπτωση ο δότης να κινδυνεύσει στη συνέχεια και να έχει κάποιο πρόβλημα υγείας ο ίδιος μετά από όλη αυτή τη διαδικασία;

Όχι. Είναι με αναισθησία και ο δότης δεν αντιλαμβάνεται κάτι. Είναι τελείως ακίνδυνο. Πολλοί, θα το έχετε ακούσει και εσείς σα δημοσιογράφος λένε να μείνεις παράλυτος κτλ. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο.

Θα μας πείτε και τους άλλους τρόπους με τους οποίους κάποιος μπορεί να γίνει δότης;

Άμα ξέρεις ότι σώζεις έναν άνθρωπο αλλάζει η διάθεση σου. Και κάτι που ίσως σε τρομάζει μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί. Πλέον όμως όπως λέτε, ο πιο συνηθισμένος τρόπος γιατί με την αιμοδοσία είμαστε πιο εξοικειωμένοι, μπορούμε να πάμε με τον τρόπο της αιμοδοσίας. Παρόμοια διαδικασία με τη δωρεά των αιμοπεταλίων. Δηλαδή, κρατάει παραπάνω από μία τυπική αιμοδοσία, η διαδικασία.

Να σας πω για το χθεσινό δότη, που έδωσε με αυτόν τον τρόπο και όλα πήγαν πολύ καλά. Το μόνο που χρειάστηκε να κάνει είναι μία προετοιμασία τέσσερεις μέρες πριν. Έδωσε αίμα.

Είναι Έλληνας ο δότης;

Ναι είναι ενήλικας από την Ελλάδα. Ξέρετε είναι σημαντικό να γραφτούν Έλληνες δότες. Είναι σημαντικό για τους Έλληνες ασθενείς. Και η κοινή καταγωγή βοηθάει και στην εύρεση συμβατού δότη. Γίνεται η εύρεση συμβατού δότη, αποτελεσματικότερη. Οπότε, είναι πολύ σημαντικό να γράφονται εθελοντές δότες Έλληνες, για τους Έλληνες ασθενείς.

Να σας πω όμως για τη διαδικασία. Με μια αιμοδοσία, το μόνο που σας είπα είναι ότι χρειάζεται σε αυτή την περίπτωση είναι μία προετοιμασία που παίρνεις κάτι ενεσάκια και έτσι μπορούμε τα κύτταρα του αίματος του μυελού των οστών, να βγούνε στην περιφέρεια, στις φλέβες μας και να πάμε εμείς με την αιμοδοσία.

Όπως κάποιος δίνει αιμοπετάλια, έτσι μπορεί να δώσει και μυελό των οστών. Απλά κρατά παραπάνω λίγο σαν χρόνος. Περίπου 2,5 ώρες. Η ποσότητα αίματος που παίρνουμε αυτές τις ώρες είναι μικρότερη και από την εθελοντική αιμοδοσία. Είναι περίπου 100ml. Απλά σαν χρόνος κρατάει παραπάνω.

Ποιος μπορεί να γίνει δότης; Μπορεί ο καθένας από εμάς ή πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις, σε ότι αφορά στα θέματα υγείας;

Υπάρχει ένα ηλικιακό εύρος. Δηλαδή μπορεί κάποιος να γίνει ηλικίας από 18 έως 45 χρόνων. Να κάνει την εγγραφή του. Γιατί η διαδικασία που περιγράψαμε πριν είναι αφού κάποιος βρεθεί συμβατός. Ταιριάξει με έναν ασθενή.

Αλλά για να γραφτεί κάποιος εθελοντής δότης, η διαδικασία είναι πολύ απλά, συμπληρώνουμε μία αίτηση και παίρνουμε δείγμα στοματικού επιχρίσματος, σάλιο να το πω πιο απλά, με μια μπατονέτα.

Οπότε, έτσι μπορεί να γραφτεί κάποιος δότης. Και η διαδικασία που περιγράψαμε, θα δώσει αίμα άμα βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή που έχει ανάγκη. Για να γραφτεί κάποιος δότης αρκεί να είναι ηλικίας από 18 έως 45 ετών και χωρίς κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα υγείας. Φυσικά τα μεταδιδόμενα νοσήματα αποκλείονται. Αλλά και κάποιος να έχει χαμηλό αιματοκρίτη ή θυροειδή μπορεί να γίνει δότης. Δεν αποκλείεται.

Χτες βρέθηκε ένας άνθρωπος που χάρισε ζωή σε έναν άλλο συνάνθρωπο με τον τρόπο που είπατε πριν. Αυτός ο άνθρωπος θα μπορέσει και άλλες φορές στη συνέχεια να γίνει δότης αν χρειαστεί και μετά από πόσο καιρό;

Αυτά είναι ακριβώς όπως η αιμοδοσία. Είναι κύτταρα αίματος που αναπληρώνονται με τον τρόπο που σας είπα επειδή κάνει μία προετοιμασία ο δότης είναι κύτταρα σε περίσσεια που απλά τα μαζεύουμε στην αιμοδοσία.

Οπότε δε λείπει τίποτα στο δότη και μπορεί φυσικά άμα ξαναβρεθεί συμβατός, να ξαναδώσει. Βέβαια, είναι δύσκολο να βρεθεί κάποιος μία φορά συμβατός, πόσο μάλλον και δεύτερη. Αλλά ιατρικά δεν υπάρχει λόγος. Μπορεί να ξαναδώσει.

Γίνεται μία σοβαρή προσπάθεια, ιδιαίτερα εδώ στο Νομό της Εύβοιας το ζω πάρα πολύ έντονα και στη Χαλκίδα αλλά και στο Νότο και στο Βορρά. Μέσα από διάφορες ομάδες γίνεται ενημέρωση οι οποίες παράλληλα με τις εθελοντικές αιμοδοσίες στηρίζουν και αυτή την προσπάθεια. Έχουμε μία εικόνα περίπου πόσους εθελοντές δότες μυελού των οστών έχουμε στο Νομό;

Όπως αναφέρατε κι εσείς η Εύβοια μας στηρίζει πάρα πολύ. Η Χαλκίδα έχει μία ομάδα εθελοντών μυελού των οστών που κάνει πάρα πολλές δράσεις. Έχουμε το Κέντρο Υγείας Ψαχνών, που γίνονται και εκεί εγγραφές. Έχουμε κάνει εκδηλώσεις σε Αυλωνάρι, Κύμη, Κάρυστο, Ιστιαία, Αιδηψό. Είναι πολλές οι δράσεις και μεγάλη η ευαισθητοποίηση της Εύβοιας.

Θα ήθελα να μοιραστείτε μαζί μας την εμπειρία των ανθρώπων που δέχθηκαν μόσχευμα. Θεωρώ ότι είστε η πλέον αρμόδια να το κάνετε. Πως είναι οι άνθρωποι αυτοί όταν σηκώνονται από το κρεβάτι μετά τη μεταμόσχευση που ξέρουν ότι αλλάζει η ζωή τους από τη μία στιγμή στην άλλη;

Έχουνε αυτή την αγωνία για να βρεθεί κάποιος συμβατός να τους βοηθήσει. Γιατί, δυστυχώς υπάρχει ένα ποσοστό περίπου 20% που δε βρίσκουν συμβατό δότη τη στιγμή που τον χρειάζονται. Και μιλάμε η αναζήτηση να γίνεται σε Παγκόσμιο επίπεδο. Όταν έχουμε έναν ασθενή κοιτάμε ανάμεσα σε 30.000 συμβατούς δότες που είναι εγγεγραμμένοι στην Παγκόσμια Τράπεζα.

Και υπάρχουν ασθενείς που ανάμεσα σε αυτούς δε βρίσκουν ένα συμβατό δότη να τους βοηθήσει. Οπότε καταλαβαίνετε πόσο μεγάλη είναι και η αγωνία αυτών των ασθενών.

Να επισημάνουμε ότι ουσιαστικά ψάχνουμε δότη από τη μία άκρη της γης μέχρι την άλλη. Μπορεί να βρεθεί οπουδήποτε…

Όλες οι Τράπεζες συνεργαζόμαστε Παγκοσμίως για να αυξηθούν οι πιθανότητες για έναν ασθενή να βρει ένα συμβατό δότη. Όπως κι μας έχουν δώσει ασθενείς για το εξωτερικό. Έχει δώσει δότρια μας μόσχευμα για ασθενή από την Αμερική. Από όλο τον κόσμο βρέθηκε δότης από την μικρή Ελλάδα.

Οι 35 που αναφέρατε ότι έχουν βρεθεί, είναι στην Ελλάδα;

Τριανταπέντε είναι από το Όραμα Ελπίδας. Από το Σύλλογο μας. Στα 4 χρόνια που λειτουργεί ο Σύλλογος Όραμα Ελπίδα. Ξεκινήσαμε αρχές του 2014 με Πρόεδρο την κα Βαρδινογιάννη και ο Σύλλογος Ελπίδα, δημιούργησε το Σύλλογο Όραμα Ελπίδας-Τράπεζα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών για να μπορέσει να ενημερώσει τον κόσμο. Να αυξήσει τους Έλληνες εθελοντές, δότες.

Βλέπαμε από τα παιδιά εδώ στην Ογκολογική Μονάδα, πόσο δύσκολο είναι να βρούνε συμβατό δότη. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε και η Τράπεζα Εθελοντών Δοτών. Οπότε από τις αρχές του 2014 μέχρι τώρα έχουμε ξεπεράσει τις 77.000 εγγραφές Εθελοντών Δοτών. Και από αυτούς οι 35 έχουν βρεθεί συμβατοί.

Έχοντας εμπειρία και από φιλικά μου πρόσωπα που αναζήτησαν δότη για τα παιδιά τους αυτό που πρέπει να επισημάνουμε ότι για κάποιο λόγο μπορεί κι εμείς κάποια στιγμή να αναζητήσουμε ένα δότη για μας…

Αυτό που αναφέρετε είναι το πιο σημαντικό. Αν ο καθένας αντιληφθεί πως είναι να είσαι σ αυτή τη θέση και πως δε θέλει και πολύ να βρεθείς σε αυτή τη θέση, νομίζω πως όλοι θα γινόμασταν Εθελοντές Δότες Μυελού των οστών. Και πιστεύω πως όλοι έχουμε κάποιο φίλο ή συγγενή μέσα στο περιβάλλον μας που έχει νοσήσει από ένα τέτοιο νόσημα.

Θέλουμε να σας ευχαριστήσουμε πάρα πολύ και για το αφιέρωμα που κάνετε γι’ αυτό το σκοπό. Δε θα μπορούσαμε κι εμείς να μεταδώσουμε το μήνυμα μας.

Ο δότης έχει κάποια οικονομική επιβάρυνση;

Όχι. Ο δότης δεν επιβαρύνεται τίποτα οικονομικά. Ακόμα και άμα χρειαστεί μία μεταφορά στο Νοσοκομείο γιατί είναι πολλοί από επαρχία ή οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση εκεί καλύπτει ο Σύλλογός μας.

Ποια είναι η δέσμευση κάνοντας κάποιος αυτή την εγγραφή και υπογράφοντας στην αίτηση ότι γίνεται δότης;

Ο δότης είναι εθελοντής. Ανά πάσα στιγμή έχει το δικαίωμα να αναιρέσει την απόφαση του. Όταν κάνει την εγγραφή του υπογράφει την αίτηση. Μετά όμως άμα βρεθεί δότης συμβατός ξανά θα κληθεί και θα ερωτηθεί άμα επιθυμεί να γίνει δότης. Δηλαδή, σαν εθελοντής έχει το δικαίωμα ανά πάσα στιγμή να αναιρέσει την απόφαση του.

Ωστόσο, εμείς θέλουμε όποιος κάνει την έγγραφή του να είναι ευαισθητοποιημένος και συνειδητοποιημένος, έτσι ώστε άμα βρεθεί συμβατός να είναι εκεί, δίπλα στον ασθενή με τον οποίο ταιριάζει και μπορεί να βοηθήσει. Γιατί είναι κρίμα κάποιος να έχει κάνει την εγγραφή του, να βρεθεί συμβατός, και όταν κληθεί να βοηθήσει, να μην προσφέρει τη βοήθεια του.

ΑΚΟΥΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΟΥ ΙΩΑΝΝΑΣ ΒΑΡΕΛΑ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΕΦΗ ΝΤΙΝΗ ΣΤΟΝ ΕΥΡΙΠΟ 90FM